10 książek, które powinny być lekturami szkolnymi

Wiele osób skarży się na lektury szkolne – zabijają radość czytania, nudzą swoim niezrozumiałym językiem i problemami należącymi do historii, zresztą czasami arcydziełami nie są. No i jeszcze niektórzy nauczyciele polskiego, którzy nie potrafią wydobyć z przeczytanej przez uczniów książki nic kreatywnego, twórczego, zapadając w schematyzm książek z opracowaniami – przez całą szkolną karierę miałam tylko jedną nauczycielkę, która potrafiła zainteresować, wzbudzić jakieś refleksje, porozmawiać z uczniami na temat, będący tylko ciekawym rozwinięciem lektury. I choć wiele z książek tych lubię i jestem zdania, że należą do kanonu, jaki powinien znać każdy człowiek uważający się za inteligentnego, uważam, że w kilku punktach powinno się ową listę odświeżyć, a może po prostu dodać nowe pozycje, zgrabnie wszystko mieszając. Ponieważ nie jestem jednym z polityków, obiecującym gruszki na wierzbie i mówiącym ogólnikami, listę takich pozycji mam już przygotowaną – nie chwaląc się oczywiście, bo kim jestem, jak tylko skromną blogerką książkową? Za marzenia jednak nikt nie zabija, a ja lubię marzyć. Dlatego przygotowałam poniższą listę (książki zostały ułożone w kolejności zupełnie przypadkowej). 

Więcej o lekturach: [link] [link] 

 1. Stendhal Czerwone i czarne

Doskonałe uzupełnienie na lekcje historii – dzięki powieści łatwiej można rozumieć przemiany, jakie w społeczeństwie francuskim w okresie ponapoleońskiej Restauracji Burbonów. Kawał niezłej prozy w dodatku, choć dość błahej i banalnej, raczej prześmiewczej niż poważnej, z pewnością zupełnie nie na serio. Można więc się także się pośmiać, nawet odprężyć, a jednocześnie nie stracić ani jednej szarej komórki, bo lektura tak zupełnie głupia nie jest, wręcz przeciwnie. Cóż, warto byłoby, żeby uczniowie poznali książkę choćby dlatego, że długo figurowała w Indeksie Ksiąg Zakazanych, co – jak myślę – rozbudzi ich ciekawość.

[RECENZJA]

2. Markus Zusak Złodziejka Książek

Ładne porównanie z Niemcami Kruczkowskiego – opowieść o niemieckiej dziewczynce w II Wojną Światową i holocaustem w tle. Mimo wielu ciekawych zabiegów literackich, w tym narracji z ciekawego punktu widzenia (Śmierć!) i eksperymentów językowych, czyta się bardzo lekko i przyjemnie. To coś dla ducha, coś dla ciała i dużo dla inteligencji, dla sposobu postrzegania tamtych wydarzeń i umiejętności patrzenia z wielu perspektyw tudzież posiadania szerokich horyzontów, co, moim skromnym zdaniem, powinno przyświecać szkole jako cel. Zresztą, jak można oprzeć się tym czarownym obrazkom i smutnemu zakończeniu historii?

[RECENZJA]

3. C.S Lewis Cztery Miłości

Każdy kocha. Każdy uczy się kochać. Każdy powinien umieć kochać. Ponieważ jesteśmy ludźmi, jesteśmy niedoskonali. Nie mówiąc tu o młodzieży, szczególnie tej gimnazjalnej, której pojęcie o miłości i przyjaźni kształtowane jest przez telewizję i inne media (po przeczytaniu książki ze zrozumieniem każdy zobaczy, że takie pojęcie jest jak najbardziej mylne). Lekcji religii nikt nie bierze pod uwagę, albo na nią nie chodzi, a jeśli już, to rzadko tak ważny i ważki temat jest – niestety! - jest podejmowany. Myślę, że ta pozycja ma szansę zmienić ten stan rzeczy: napisana jest prostym, przystępnym językiem, nie jest gruba i dużego formatu, ale to wystarczy, by nauczyć się i zrozumieć wszystkie ważne kwestie tego niezwykle ważnego zagadnienia. Tak, niejednemu przyda się trzeźwy umysł Autora i jego ironiczny komentarz!

[RECENZJA]

4. Barbara Piotrkowska-Dubik Kwiaty na stepie

Basia była jeszcze dzieckiem, kiedy do drzwi ich domu zapukało NKWD. Wraz z rodziną wyruszyła w długą podróż aż za góry Ural, do Kazachstanu, gdzieś w głąb ZSRR, gdzie w straszliwych warunkach przetrwała całą II Wojnę Światową. To zbiór wspomnień, fragmentów pamiętnika, pełen emocji i autentyzmu – bardzo łatwo zaprzyjaźnić się jest z Basią, jej rodzicami i znajomymi, wyobrazić sobie sytuacje, w których znalazła się bohaterka. To kawał historii, bo los Basi jest uniwersalny, jest losem wielu innych wysiedlonych na Sybir Polaków, a jednocześnie po prostu zajmującą, stepową historią, pełną ciekawych przygód i sytuacji, zupełnie nieznanych dla czytelnika. I miło się czyta, bo Basia potrafi zaciekawić swoją opowieścią, a lektura pozwala na refleksję nie tylko o bestialstwie II Wojny Światowej…

5. Suzanne Collins Igrzyska Śmierci. Trylogia

To chyba najbardziej młodzieżowa pozycja na liście – prawdziwe osiągnięcie młodzieżowego SF, prekursor dystopii w tym gatunku. W przeciwieństwie do wielu innych powieści, Collins poza wątkiem miłosnym i opowieścią o młodej dziewczynie, która ma odwagę sprzeciwić się panującemu porządkowi, wplątuje tu wiele innych wątków: przyjaźń, rodzina, poświęcenie, polityka, wojna, zdrowie psychiczne; chociaż większość jest delikatna, wysubtelniona, między słowami. To prawdziwe mistrzostwo w swoim gatunku i bardzo ciekawa, zachęcająca do czytania opowieść, z akcją niczym z najlepszych gier RPG, rozrywka na najlepszym poziomie nie tylko dla uczniów, ale i dla otwartych na nowości nauczycieli.

[RECENZJA]

[RECENZJA]

[RECENZJA]

6. Zofia Kossak-Szczucka Król Trędowaty

Będę tę książkę polecać wszędzie, zawsze i wszystkim, szkolnej młodzieży również. Ostatecznie trochę średniowiecza nie zaszkodzi, bo i w każdej klasie znajdzie się ktoś, kto oglądał Królestwo Niebieskie czy grał w asasynów. To zresztą piękna opowieść o cierpieniu niewinnego człowieka, o wierze, o władzy i polityce – tak uniwersalna, że chyba każdy powinien ją znać i czasem przypominać sobie fragmenty, dziwnie pasujące do fragmentów jego życia. Powieść czyta się lekko, bez wnikliwej znajomości dziejów Królestwa Jerozolimskiego, śmiało można też płakać i śmiać się wraz z bohaterami, bo Autorka, świetnie pokazując mentalność człowieka tamtej epoki, imponuje błyskotliwym humorem i żartami prawdziwie śmiesznymi; trudno także, jeśli jest się wrażliwcem, nie zapłakać przy niektórych scenach. No i  - to chyba najważniejszy argument – postać Baldwina IV zasługuje jeszcze na większą popularność, niż cieszyła się do tej pory.

[RECENZJA]

7. Emily Brontë Wichrowe Wzgórza

Pomyślałby ktoś, że ta propozycja to zwykłe romansidło – nic bardziej mylnego. Chociaż przypadnie do gustu romantykom i osobom lubiącym stylistykę gotycką, tak naprawdę trudno jednoznacznie określić, o czym ta książka jest i co to za gatunek. I to może być powodem ciekawej dyskusji – jak każde literackie arcydzieło ma w sobie wiele odniesień do innych arcydzieł, tropów literackich, a każdy rozdział można interpretować na wiele różnych sposobów, zachwycając się powieścią w warstwie fabularnej, filozoficznej i jeszcze nie wiem jakiej. I ten język! Czysta poezja, w dodatku niezbyt nachalna, niemal nie wyczuwalna, a jednak hipnotyzująca czytelnika. No dobrze, nie rozpisuję się. To nie miała być litania zachwytów.

[RECENZJA]

8. Vladimir Nabokov Lolita

No dobrze. Ja wiem. Szkoła nie powinna promować pedofilii. Ani innych patologicznych zachowań. Jak już ktoś bardzo chce, to może przeczytać tę powieść po kryjomu w swoim domu (zrymowało się!). Ale nie w szkole, bo nawet nauczyciel krępowałby się takich tematów. Ale dlaczego nie? To byłaby naprawdę ciekawa dyskusja, szczególnie, że wiele osób jest teraz tym tematem zainteresowanych. Zresztą Nabokov pisze tak dobrze, że dla czegoś takiego można zgrzeszyć i wierzcie mi – jeśli w ogóle ktokolwiek chciałby pisać o tym, to tylko tak jak on. 

(nazwisko pisarza umieszczono w spisie lektur dla liceum, ale nauczyciele mają do wyboru jeszcze dużo innych pisarzy i nie zawsze wybierają ten utwór)

9. Christine F. My, dzieci z dworca Zoo

Tematycznie związana z następną propozycją, ale znacznie mocniejsza. To realistyczny, naturalistyczny wręcz obraz życia narkomana, nie pozostawiający żadnych wątpliwości i złudzeń. Obraz czarny i odpychający. Mrok jest lepki i ma fetor wymiotów oraz posmak mężczyzn, którzy za seks dają pieniądze na heroinę. Mrok owija, jest zimny jak dotyk igły strzykawki. Pewnie uczennice o słabszych nerwach zrezygnują z lektury, tak samo jak osoby wyczulone na przekleństwa, ale opowieść niemieckiej narkomanki niebezpiecznie wciąga, chociaż czasami jest straszniej niż w horrorze o duchach czy wampirach. Ale jedno jest pewne – to jest najlepsze remedium na wszystkie narkotyki i dopalacze pojawiające się w szkołach. Bo nikt, kto jest normalny, nie chciałby mieć choć w połowie takiego życia jak Christine.

[RECENZJA]

10. Barbara Rosiek Pamiętnik narkomanki

Basia uzależniła się od morfiny. I wielu innych narkotyków. Basia ćpała, paliła, robiła sobie zastrzyki. Patrzyła, jak umierają jej wszyscy znajomi. Sama włóczyła się po szpitalach psychiatrycznych, bo myślano, że ma schizofrenię. Nawet w ośrodku dla narkomanów nie można było jej pomóc, po śmierci koleżanki postanowiła więc popełnić samobójstwo. Cudem uratowana, przestała ćpać, widząc, jakie spustoszenie w jej ciele zrobiły narkotyki – choroba psychiczna, depresja, wada serca, życie za pan brat ze śmiercią. I wszystko owinięte w subtelną poezję, bo Autorka ma naprawdę niezwykły talent, piękne, delikatne, może aż za bardzo. Może to jest jedna z wad tej książki – nie ma brutalności, jest więcej poezji niż realizmu, więcej liryki niż codziennej, mrocznej prozy. Ale jak kogoś nie przekona My dzieci z dworca Zoo – co jest prawdopodobne i absurdalne – może sięgnąć po tę pozycję, choćby dla przestrogi.